تبادل
لینک هوشمند
ورود
اعضا:
آمار
وب سایت:
گاهشمار طبری
در گاه شماري مازندارني که به نام «فرس قديم» شناخته مي‌شود، سال ۳۶۵ روز دارد و دوازده ماه که هر ماه ۳۰ روز است و ۵ روز به نام «پيتک» يا «پتک» اين سال، ۶ ساعت و کسري کمتر از ۱ سال خورشيدي دارد و از اين رو ماههاي آن گردان است و جاي هر ماهش با گذشت ۱۲۸ سال يک ماه پيشتر مي افتد. مازندراني‌ها سال اين گاهشماري را از «ارکه ما» (آذرماه) آغاز و به «اونما» (آبان ماه) ختم مي‌کنند. پنج روز «پيتک» را هم به پايان «اونما» مي افزايند و هر يک از ماهها را به ترتيب زير چنين مي خوانند؛
ارکما (آذرماه)، دما يا ديما (دي ماه)، وهمن ما (بهمن ماه)، نوروزما يا نرزما يا عيدما (اسفندماه)، سيوما يا فردين ما (فروردين ماه)، کرچ ما (ارديبهشت ماه)، هرما (خرداد ماه)، تيرما (تير ماه)، مردال ما يا ملارما (مرداد ماه)، شرويرما يا شروين ما (شهريور ماه)، ميرما (مهرماه)، اونما (آبانماه).
نظير اين گاه شماري را «امير تيمور قاجار» در زمان محمدشاه قاجار، در کتاب «نصاب طبري» زير عنوان «اسامي ماههاي فرس» چنين ياد کرده است؛
سيوماه و کرچ و هره ماه تير دگر هست مردال و شروين مير چه اونه ماه وارکه ماه است و دي ز پي وهمن و هست نوروز اخير پتک را بدان خسمه زائده به آئين هرگز صغير و کبير مازندراني ها نخستين روز هر ماه را«مارماه» مي نامند و در سپيده دم آن در هر خانه مرد يا زن يا کودکي خوش قد پا به آستانه خانه مي گذارد تا به آن خانواده، آن ماه تا آخرين روزهايش خوش بگذرد.
در روز «مارما» هر ماه داد و ستد نمي کنند و چيزي به کسي نمي دهند يا نمي بخشند و چنين کارهايي را بدشگون مي پندارند.
چگونگي هواي هر روز از پنج روز پيتک را نشانه‌اي از هواي ماهي از پنج ماه پس از آن مي دانند. اگر هواي نخستين روز پيتک آفتابي باشد هواي روزهاي «ارکما» را هم آفتابي مي پندارند. يا اگر هواي دومين روز آن باراني باشد، هواي «دما» را باراني مي دانند، بهمين گونه چگونگي «وهمن ما» و «فردين ما» و «نوروزما» مي انگارند. همچنين هواي هر يک از روزهاي طاق «کرچما» را تا چهاردهم، يعني روزهاي اول و سوم و پنجم.
سيزدهم، که جمله هفت روز مي‌شود، نشانه هايي از هواي روزهاي «کرچما» و شش ماه ديگر سال مي دانند. مثلا اگر آسمان روز اول «کرچما» گرفته و باراني شود، هواي سراسر ماه «کرچما» را گرفته و باراني مي پندارند. يا اگر هواي روز سوم آن باز و آفتابي شود، هواي تمام روزهاي ماه «هر ما» را باز و آفتابي خواهند دانست. بهمين طريق هواي روزهاي پنجم و هفتم و سيزدهم را نشانه‌هايي از براي هواي ماههاي «تيرما»، «مردال ما» و ..«اونما» مي انگارند اين هفت روز از «کرچما» را «کرچ در» مي نامند و در اين روزها گلکاري نمي کنند، تن نمي شويند، موي سر و چهره نمي تراشند و پشم گوسفند و موي بز نمي چينند و چون معتقدند که اگر گلکاري بکنند مار درخانه شان آشکار خواهد شد و آشيانه و تخم گذاري خواهد کرد، اگر موي سر بتراشند يا تن بشويند، موي سر و تن و چهره شان سفيد مي‌شود و مي ريزد. اگر پشم گوسفند يا موي بز را بچينند، بيماري و بلا در دام مي افتد.
ارکه ما (arkeh ma) : مصادف با ماه فروردین می باشد که با فرارسیدن بهار و آغاز سال نو طبیعت با چهره بهاری اش زیبا به نظر می رسد و شکوفه های رنگ رنگ در هر جا به چشم می خورد.
دما (dema) : مصادف با ماه اردیبهشت بوده و با شروع فصل کار و کشاورزی ،کم کم چهره روستا به مرحله کاشت رفته و تلاش مردم روستا در این ماه ستودنی است.
وهمن ما (vahmeneh ma) : مصادف با ماه خرداد می باشد که تا حدودی زمین های کشاورزی از مرحله کاشت عبور کرده و مردمان روستا همچنان به وجین و مراقبت از محصولات کشاورزی مشغول هستند.
عید ما (aydeh ma) : مصادف با ماه تیر می باشد و با وجود تابش خورشید و فراوانی آب در شالیزار ها نشاهای برنج در حال رشد و ثمر دهی می باشند.
سیا ما (siya ma) :
مصادف با ماه مرداد می باشد و که گرمای تابستان را در خود جای داده و به روایتی هم به آن ماه پختن محصول انجیر( انجیرپجه ماه) هم می گویند .
کرچه ما (kercheh ma) : مصادف با ماه شهریور می باشد که کم کم فصل دروی برنج آغاز شده و در گوشه گوشه زمینهای کشاورزی روستا جمعیتی مشغول کار و تلاش دیده می شوند.
هره ما (hareh ma) : مصادف با ماه مهر می باشد که با شروع خرمن کوبی و آوردن محصولات کشاورزی به منزل شادی در چهره هر روستایی بسیار دیدنی است.
تیره ما (tireh ma) : مصادف با ماه آبان می باشد و ماه برداشت مرکبات ، اینبار جمعیت روستا در باغ ها برای چیدن پرتقال و نارنگی مشغول می باشند.
مردائه ما (merdaheh ma): مصادف با ماه آذر می باشد که با وجود پائیز زیبا و فصل ریزش برگ زرد درختان چهره روستا هم دیدنی می باشد.
شروینه ما (shervineh ma) : مصادف با ماه دی می باشد که با وجود بادهای پائیزی و نم نم باران و همچنین سردی آغاز زمستان چهره جدیدی در طبیعت روستا بوجود می آید.
میره ما (mireh ma) : مصادف با ماه بهمن می باشد و کم کم با بارش برف زیبا چهره روستا با پوشش سفید تزئین گشته و شکر و سپاس خدا از طرف کشاورزان دیدنی می باشد.
اونه ما (oneh ma) :
مصادف با ماه اسفند می باشد و با شمارش معکوس برای سال تحویل و آغاز سالی جدید در گوشه و کنار روستا شکوفه های کوچک بهاری خبر از سال نو را می هند.
نظرات شما عزیزان: